We onderscheiden twee type investeringen: strategische investeringen en vervangingsinvesteringen (plus). De strategische investeringen zijn nodig om de schaalsprong en grootstedelijke opgaven in goede banen te leiden. Met de vervangingsinvesteringen (plus) houden we de bestaande investeringen op peil. Onderstaande tabel toont de investeringsplanning voor de komende vier jaar. Met bruto investeringen bedoelen we het totaalbedrag aan investeringen (inclusief de bijdrage van partners). Als gemeente staan wij voor het nettobedrag aan de lat.
Totale investeringsplanning x €1 mln | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|
Bruto strategische investeringen | 59.286 | 69.361 | 70.425 | 68.158 |
Externe dekking | 14.757 | 25.304 | 27.087 | 27.087 |
Netto strategische investeringen | 44.529 | 44.057 | 43.338 | 41.071 |
Bruto vervangingsinvesteringen (plus) | 191.588 | 75.700 | 147.181 | 90.538 |
Externe dekking | 12.339 | 1.635 | 874 | 0 |
Netto vervangingsinvesteringen (plus) | 179.249 | 74.065 | 146.307 | 90.538 |
Totaal bruto investeringsopgave | 250.874 | 145.061 | 217.606 | 158.696 |
Externe dekking | 27.096 | 26.939 | 27.961 | 27.087 |
Totaal netto investeringen | 223.778 | 118.122 | 189.645 | 131.609 |
Bovenstaande planning betekent niet dat op voorhand alle investeringen worden gerealiseerd in de beoogde jaarschijf. Dit blijft afhankelijk van (deels externe) factoren die niet allemaal beïnvloedbaar zijn, zoals afhankelijkheden van derden, gebrek aan personele capaciteit (in- en extern), materiaal schaarste, vertraagde of niet gelukte aanbestedingen en bezwaar en beroep in ruimtelijke procedures. De laatste jaren zien we een stijgende lijn in de realisatie van investeringen. De komende jaren verwachten we dat de stijgende lijn doorzet, mede door de versnelling nodig voor de groei van de stad.
In de tabel hierboven is de totale investeringsplanning voor de komende vier jaar opgenomen, waarbij alleen investeringen zijn openomen die ook daadwerkelijk in uitvoering gaan. Voor deze investeringen is het investeringsbudget al vastgesteld. Geplande investeringen, waarvoor nog geen investeringsbudget is aangevraagd, zien we niet terug in bovenstaand overzicht. Daardoor is er een verschil tussen het overzicht van de totale investeringsplanning en de prognose tot 2040.
Strategische investeringen
De strategische investeringen betreffen de grote opgaven ten behoeve van de schaalsprong tot en met 2040. We verwachten dat de bruto opgave € 8,7 miljard euro is, waarvan de gemeente naar verwachting voor zo’n € 3,9 miljard aan de lat staat. De resterende middelen komen van Rijk, Provincie en andere partners. Inzoomend op onze strategische investeringsagenda (ook in de tabel hieronder) zien we dat 90% van de bruto investeringsopgave ligt bij drie programmalijnen.
Bruto strategische investeringen t/m 2040 | |
Thema bestuursakkoord | Miljard € |
|---|---|
| 3,1 |
| 0,1 |
3a. Woningbouw | 0,5 |
3b. Bereikbaarheid | 4,0 |
| 0,1 |
| 0,9 |
Totaal | 8,7 |
Grootste onderdeel is bereikbaarheid (4 miljard), waar de uitvoering van het masterplan mobiliteit (verkeerscirculatieplan en ring) en de Brainport & Beethoven deals onder vallen. Daarnaast volgt Klimaat en Weer (3,1 miljard) waar stevige investeringen nodig zijn voor het realiseren van onze klimaatdoelstellingen: onder andere met Energie Eindhoven (aanleg warmtenet) en het klimaatadaptief maken van de stad. Derde programma qua omvang is de Levendige stad (900 miljoen), dat nog verder zal groeien o.b.v. het programma Voorzieningen. De resterende programma’s zijn gecombineerd ongeveer 750 miljoen. Gegeven deze forse investeringsopgave verwachten we in ieder geval een substantieel deel van de nog te ontvangen middelen uit de herijking gemeentefonds hiervoor nodig te hebben. Logischerwijs worden deze middelen dan naar rato van de omvang van de programma’s ingezet. Vanzelfsprekend wordt het inzetten van deze middelen integraal afgewogen i.r.t. de totale opgave waar we als gemeente voor aan de lat staan.
Onderstaande tabel toont de grootste strategische investeringen (in financiële termen) en, voor zover bekend, de verwachte realisatiedatum, de totale investeringsbijdrage (globale raming, exclusief BTW) en een selectie van mijlpalen in 2026.
Naam | Realisatie | € mln | Beschrijving | Mijlpalen 2026 |
|---|---|---|---|---|
Multimodale Knoop | 2030 | 819 104 | Realisatie busstation, P&R, fietsenstalling en toe-ritten | Start MIRT-planuitwerking: hierin wordt het voorkeursalternatief uitgewerkt tot een concreet ontwerp (Neckerspoel en station) |
Gebiedsontwikkeling Fellenoord | 2028 | 139 | Ontwikkeling binnenplanse projecten (ca. 6.800 woningen tot 2040) | Toewerken naar de uitvoering van clusters, met focus op clusters 1, 2 en 9. |
Hoofd- en onderliggend wegennet (HWN-OWN) | 2034 | 309 | Ontwikkeling regio – deel randweg A2/N2, | De samenhangende keuzes voor de realisatie van de Brainportlijn aan de westzijde van Eindhoven, tussen Best, Veldhoven en de HTCE worden verder uitgewerkt met betrokken partijen, met prioriteit voor het tracé rondom de ontwikkeling van BIC-Noord. |
Schaalsprong OV (excl. HOV-4) | 2030 | 129 | Realisatie Brainportlijn | De samenhangende keuzes voor de realisatie van de Brainportlijn aan de westzijde van Eindhoven, tussen Best, Veldhoven en de HTCE worden verder uitgewerkt met betrokken partijen, met prioriteit voor het tracé rondom de ontwikkeling van BIC-Noord. |
Ontwikkelas Zuid-West (HOV4) | 2028 | 298 | Ontwikkeling snelle (bus) verbinding van centrum naar Veldhoven De Run, inclusief 11.400 woningen tot 2040 | We werken het ontwerp van HOV4 verder uit, brengen het omgevingsplan in procedure en besteden de eerste tracédelen aan, waarbij we de focus leggen op de delen in en rond het centrum. Twee gebiedskaders worden in 2026 afgerond en voor ontwikkeling INCK (400 woningen) is start bouw voorzien. Voor Kastelenplein werken we het stedenbouwkundig ontwerp uit naar een omgevingsplan en wordt de grondexploitatie vastgesteld. |
Nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid (vm Volks-huisvestingsfonds) | 2028 | Uitvoering van de projecten uit het Nationaal programma Leefbaarheid en Veiligheid in Woensel-Zuid, bestaande uit de wijken Oud Woensel, Erp en Begijnbroek. | Effectueren uitvoeringsprogramma Pact Woensel Zuid. | |
Stationsgebied Zuid | 2028 | 51 | Ontwikkeling District-E, Edge en Lightyards (totaal ca 1150 woningen), incl. fietsenstalling, bovengronds halen Gender en herontwikkeling openbare ruimte Stationsweg en -plein. | Voor ontwikkeling District-E is start bouw voorzien, daarmee zijn alle toe te voegen woningen in het gebied in uitvoering. Voor de start van de aanbesteding van Fietsenstalling Zuid is een positieve uitspraak van de RvS gewenst. |
Binnenstad | 2030 | 180 | Vastgoed – en gebiedsontwikke-lingen; o.a. Stadhuisplein, Schellens-kwartier, VDMA, Krabbedampad, Kanaalzone Zuid en herinrichting openbare ruimte van o.a. de binnenstad en het Wilhelminaplein. Toevoegen woningen, voorzieningen en realiseren klimaat adaptief aantrekkelijk openbaar gebied. De gebiedsontwikkeling Kanaalzone Zuid is toegevoegd aan het programma Binnenstad | Uitwerken masterplan openbare ruimte Stadhuisplein. Afronden ontwerpfase herinrichting binnenstad fase 3 en opstellen visie voor de herinrichting van De Markt (fase 4). Vaststellen gebiedskaders Moleneind en Krabbedampad. Doorlopen van de ruimtelijke procedures projecten o.a. aan het Stadhuisplein, Kanaalzone Zuid en Schellenkwartier. Oplevering van een heringericht Wilhelminaplein. |
Mobiliteitstransitie: Masterplan Mobiliteit | 2026-2040 | 626 | Pakket II en III Uitvoering motie 30, straten inrichten op 30 km snelheid | Uitvoeringsplan mobiliteit in balans (VCP en verbeterplan Ring). Voortzetten Uitvoering actiepakket I en voorbereiding actiepakket II |
Eindhoven Noordwest | 2030 | PM | Ontwikkeling BIC 2 | Omgevingsvergunning fase 1 BIC 2. |
Energie | 2026-2030 | 3,2 | Aanleg van energie infrastructuur, zoals warmtenetten ten behoeve van een duurzame energietransitie in de stad. Voor de eerste investeringen vanuit Eindhoven Energie BV is dekking. Vanaf 2027 wordt opnieuw gekeken naar dekking voor nieuwe ontwikkelingen. | Vaststellen warmtekavels volgens het warmteprogramma Investeringen conform startportefeuille en aanvullend ontwikkelportfolio van Eindhoven Energie BV |
Warmte- en energietransitie | Aanleg van warmtenetten en andere energie-infrastructuur ten behoeve van een duurzame energietransitie in de stad. | Focus ligt op de startwijken als aangewezen in het warmteprogramma (verwacht november 2025) en het startportfolio van Eindhoven Energie BV. | ||
Vestigingsklimaat en voorzieningen | doorlopend | PM | Realisatie van een voorzieningenniveau passend bij schaalsprong stad | Uitvoering programma stedelijke en maatschappelijke voorzieningen |
Middelen voor strategische investeringen
We sparen voor het structurele deel van strategische investeringen via de structurele stelpost strategische kapitaallasten (SSKL). Onderstaande grafiek laat de ruimte per thema uit het bestuursakkoord zien na aftrek van de in onderstaande tabel opgenomen toewijzingen. Hierbij is rekening gehouden met de intensiveringen voor klimaatopgave (oplopend naar 1,3 miljoen), BIC Noord (1,0 miljoen), masterplan mobiliteit (0,7 miljoen), convenant Beethoven (1,0 miljoen) en voorzieningen (2,7 miljoen); in hoofdstuk 4.3 is een nadere toelichting opgenomen hoe de gespaarde middelen zijn verdeeld over onderliggende onderwerpen.
SSKL: ruimte per thema bestuursakkoord
|
|---|
SSKL – toewijzingen (x € 1.000)
|
|---|
In bovenstaande opzet is de dekking voor de Raiffeisenstraat (€ 50.000) als claim opgenomen in Woningbouw en fijne wijken; in de volgende P&C-cyclus wordt dit gecorrigeerd.
Reserve Strategische Investeringen (RSI)
In RSI zijn incidentele middelen gereserveerd voor strategische investeringen. Via RSI kunnen alleen incidentele investeringen worden gedekt. Dat kan zijn een bijdrage aan een investering van derden of voorbereidingskosten voor toekomstige investeringen. In 2026 worden onderstaande onttrekkingen gedaan.
Onttrekkingen RSI 2025 – 2029 (x € 1 miljoen) | ||||||
Programma | Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|---|---|
1. Klimaat en weer | Netcongestie | -0,7 | -0,7 | -0,7 | -0,7 | |
1. Klimaat en weer | Aardgasvrije bedrijventerreinen en wijken | -0,6 | -3,6 | -3,4 | -1,7 | -1,3 |
2a. Ondernemende stad | Toekomstfonds bedrijventerreinen | -0,9 | -0,9 | |||
2a. Ondernemende stad | Regionaal Bedrijventerrein Brainport-Oost | -0,5 | ||||
2c. Sociale stad | SMO opgaven | -0,9 | -0,9 | -0,9 | ||
2c. Sociale stad | Microchip Talent en Klimaatbanen | -0,4 | -0,3 | -0,3 | -0,3 | |
3a. Woningbouw | Knoop XL | -1,6 | ||||
3a. Woningbouw | Uitvoering Brainportdeal en Beethoven | -7,9 | -7,9 | -3,0 | -3,0 | |
3a. Woningbouw | Versnelling Sectie-C en Stadshart Woensel | -0,3 | -0,3 | -0,3 | ||
3a. Woningbouw | Stadhuisplein fase 1 & 2 | -0,5 | -0,4 | |||
3a. Woningbouw | Stadhuisplein fase 3 & 4 | -0,3 | -0,3 | |||
3a. Woningbouw | Gebiedskaders | -0,2 | -0,4 | -0,3 | ||
3a. Woningbouw | Programmakosten 3 gebiedsontwikkelingen | -0,5 | -0,8 | -0,4 | ||
3b. Bereikbaarheid | Brainportlijn | -0,4 | -0,6 | |||
6. Organisatie | Digitale stadsontwikkeling | -0,5 | -0,5 | -0,5 | ||
6. Organisatie | Verhogen overhead | -0,2 | -0,2 | -0,2 | -0,2 | -0,2 |
Totaal | Totaal | -3,1 | -17,0 | -15,9 | -7,1 | -8,3 |
Onderstaand overzicht laat de stand van de reserve strategische investeringen zien. Naast bovenstaande onttrekkingen zijn ook de eerder goedgekeurde mutaties opgenomen.
Prognose RSI 2025 – 2029 (x € 1 miljoen) | |||||
Onderdeel | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|---|
Stand reserve begin jaar | 27,0 | 11,8 | 18,8 | 10,4 | 18,7 |
Mutaties (per saldo onttrekkingen, zie hieronder) | -25,7 | -11,4 | -26,3 | -9,4 | -9,2 |
Storting niet ingezette middelen SSKL | 10,5 | 18,3 | 17,9 | 17,7 | 18,6 |
Stand reserve einde jaar | 11,8 | 18,8 | 10,4 | 18,7 | 28,1 |
Mutaties RSI 2025 – 2029 (x € 1 miljoen; - = onttrekking) | ||||||
Programma | Omschrijving | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 |
|---|---|---|---|---|---|---|
1. Klimaat en weer | Energiebedrijf Eindhoven | -2,6 | -3,0 | -3,0 | ||
1. Klimaat en weer | Netcongestie | -0,8 | -0,7 | -0,7 | -0,7 | -0,7 |
1. Klimaat en weer | Aardgasvrije bedrijventerreinen en wijken | -0,6 | -3,6 | -3,4 | -1,7 | -1,3 |
1. Klimaat en weer | Herinrichting binnenstad (incl. rente) | -6,8 | ||||
2a. Ondernemende stad | Aankoop BIC-1 | -1,4 | ||||
2a. Ondernemende stad | Toekomstfonds bedrijventerreinen | -0,9 | -0,9 | |||
2a. Ondernemende stad | Regionaal Bedrijventerrein Brainport-Oost | -0,5 | ||||
2c. Sociale stad | SMO opgaven | -0,5 | -1,1 | -0,9 | -0,9 | -0,9 |
2c. Sociale stad | Microchip Talent en Klimaatbanen | -0,2 | -0,4 | -0,3 | -0,3 | -0,3 |
3a. Woningbouw | Knoop XL | -0,4 | -0,2 | -1,2 | -1,3 | -1,6 |
3a. Woningbouw | Terugstorting voorfinanciering Fellenoord bv | 1,3 | ||||
3a. Woningbouw | Uitvoering Brainportdeal en Beethoven | -6,9 | -7,9 | -7,9 | -3,0 | -3,0 |
3a. Woningbouw | Versnelling Sectie-C en Stadshart Woensel | -0,5 | -0,3 | -0,3 | -0,3 | -0,3 |
3a. Woningbouw | Stadhuisplein fase 1 & 2 | 0,0 | -0,5 | -0,4 | ||
3a. Woningbouw | Stadhuisplein fase 3 & 4 | -0,3 | -0,3 | |||
3a. Woningbouw | Gebiedskaders | -0,2 | -0,4 | -0,3 | ||
3a. Woningbouw | Programmakosten 3 gebiedsontwikkelingen | -0,5 | -0,8 | -0,4 | ||
3a. Woningbouw | Open Eindhoven | -0,3 | -0,3 | -0,3 | ||
3b. Bereikbaarheid | BO MIRT afspraken Brainport City (2022) | -1,7 | ||||
3b. Bereikbaarheid | Station Strijp-S (co-financiering ProRail) | -6,7 | ||||
3b. Bereikbaarheid | Fietsenstalling Zuidzijde station | -3,3 | ||||
3b. Bereikbaarheid | Brainportlijn | -0,4 | -0,6 | |||
5. Levendige stad | Try-outs cultuur | -0,4 | -0,4 | |||
5. Levendige stad | Bijdrage Vonk | -2,8 | ||||
5. Levendige stad | Moderne stadsbieb | -2,2 | ||||
6. Organisatie | Dotatie uit algemene middelen | 11,0 | ||||
6. Organisatie | Dotatie voor Beethoven | 5,0 | ||||
6. Organisatie | Onderuitputting RSI | 0,0 | 0,9 | 0,7 | -1,0 | -1,0 |
6. Organisatie | Aanvulling rente reserve bovenplans | -1,0 | ||||
6. Organisatie | Digitale stadsontwikkeling | -0,5 | -0,5 | -0,5 | ||
6. Organisatie | Correctie overhead | -0,2 | -0,2 | -0,2 | -0,2 | -0,2 |
6. Organisatie | RSMMM | 1,0 | 1,0 | |||
Totaal | Totaal | -25,7 | -11,4 | -26,3 | -9,4 | -9,2 |
De totale mutatie 2026 bestaat uit mutaties vanuit eerdere besluitvorming waaronder Kadernota 2026 (per saldo +5,6 mln) en de nieuwe onttrekkingen in deze begroting (-17 mln).